‘De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het subsidiair tenlastegelegde feit onder A, B en C heeft begaan, met dien verstande dat bewezen wordt geacht dat…’. Het begin van een rechterlijk vonnis. Taaie kost! Uit een rapport van de Raad van de Rechtspraak blijkt dan ook dat er meer acceptatie is bij verdachten, slachtoffers en het grote publiek als een rechter het vonnis beter motiveert en duiderlijker brengt.
Onderzoek
Hoewel het in Nederland al heel normaal is dat vonnissen goed worden uitgelegd door een rechter, is het nu pas onderzocht of deze aanpak ook daadwerkelijk bijdraagt aan de maatschappelijke acceptatie van de opgelegde straf.
Het onderzoek was simpel. Een groep proefpersonen werd opgetrommeld die allemaal een vonnis hebben beoordeeld. De ene helft ontving een vonnis in de oude stijl: moeilijk Nederlands, minder begrijpelijk en zeer summier. De andere helft van de proefpersonen kregen juist een vonnis in de nieuwe stijl: goed gemotiveerd, duidelijk uitgelegd en beter te begrijpen.
Begrijpelijkere vonnissen
Proefpersonen die meer begrepen waarom een feit bewezen werd verklaard en wat voor soort straf daar bij hoort accepteerden de uitspraken van de rechter veel vaker. Ook waren ze het vaker eens met de rechtbank over de schuld van de verdachten en vonden ze de straf aanvaardbaarder. Hieruit kan geconcludeerd worden dat een beter gemotiveerd vonnis zorgt voor meer inzicht en acceptatie.
Tip: schrijf voor je moeder
Rechters zijn dus op de goede weg. Taalexpert Wim Daniëls geeft lezingen voor medewerkers van rechtbanken en een van zijn tips is: “Schrijf alsof je voor je moeder schrijft”. Als je voor een concreet persoon een tekst schrijft dan wordt deze toegankelijker. Volgens Daniëls komt dit de leesbaarheid van vonnissen ten goede. Hoewel we op juridisch taalgebied op de goede weg zijn, blijven juridische teksten taaie kost en moet er hard gewerkt blijven worden om dit begrijpelijker te maken voor iedereen.
